Καταρράκτης
Η θεραπεία του καταρράκτη μέσα από μικροσκοπική τομή με σταγόνες

Ο καταρράκτης, είναι μια από τις πιο συχνές αιτίες θόλωσης της όρασής μας μετά από κάποια ηλικία. Ο καταρράκτης είναι μέρος του φαινομένου της γήρανσης του ματιού. Ολοι οι άνθρωποι μετά από κάποια ηλικία εμφανίζουν μια θόλωση του φακού. Η επέμβαση για την αφαίρεση του καταρράκτη είναι η πιο συχνή αλλά και η πιο επιτυχημένη επέμβαση σε όλο το χώρο της Ιατρικής Επιστήμης.

Τι είναι ο καταρράκτης; Αιτιολογία.

• Ο καταρράκτης είναι η θόλωση του φυσικού φακού του ματιού. Ο φυσικός φακός του ματιού βρίσκεται πίσω από την ίριδα έχει το μέγεθος φακής και φυσιολογικά είναι διαυγής.
• Δεν προλαμβάνεται ούτε θεραπεύεται με φάρμακα.
• Είναι μια πολύ συνηθισμένη πάθηση και συνήθως παρουσιάζεται με την πάροδο της ηλικίας.
• Μερικές φορές μπορεί να προκληθεί από τραυματισμό, ορισμένες παθήσεις (π.χ. διαβήτη, φλεγμονές του ματιού κ.τ.λ) ή φάρμακα όπως η χρόνια χρήση κορτιζόνης.
• Σε ελάχιστες περιπτώσεις μπορεί και ένα παιδί να γεννηθεί με καταρράκτη (συγγενής καταρράκτης).

Ποιά είναι τα συμπτώματα του καταρράκτη;

Τα κύρια συμπτώματα είναι:

• Θάμπωμα με προοδική μείωση της όρασης για μακριά ή για κοντά. Η όραση γίνεται ολοένα και λιγότερο σαφής.
• Λάμψεις και αντανακλάσεις γύρω από ορισμένα αντικείμενα.
• Εξασθενημένη αντίληψη χρωμάτων.
• Εντονη ενόχληση στον ήλιο.
• Δεν υπάρχει πόνος.

Ολα τα παραπάνω συμπτώματα μπορούν να επηρρεάσουν τις καθημερινές δραστηριότητες όπως:

• Οδήγηση, ειδικά το βράδυ ή σε πολύ δυνατό φως.
• Διάβασμα ή παρακολούθηση τηλεόρασης. Σε ορισμένες περιπτώσεις, στα αρχικά στάδια μερικών τύπων καταρράκτη, το διάβασμα επιτυγχάνεται χωρίς γυαλιά.
• Ράψιμο ή άλλες ασχολίες που απαιτούν λεπτομερή παρατήρηση των αντικειμένων.

Πότε πρέπει να αντιμετωπίζεται ο καταρράκτης;

Η αντιμετώπιση μπορεί να αποφασιστεί, όταν ο καταρράκτης αρχίζει να προκαλεί τέτοια ενόχληση στην ποιότητα της όρασης, με συνέπεια την δημιουργία προβλημάτων στις καθημερινές δραστηριότητες του ατόμου (ασφαλής οδήγηση αυτοκινήτου, ανάγνωση, τηλεόραση). Βασιζόμενοι στα συμπτώματά σας, εσείς και ο οφθαλμίατρός σας θα αποφασίσετε από κοινού, για το πότε θα γίνει η επέμβαση.

Δεν είναι πλέον αλήθεια ότι ο καταρράκτης πρέπει να είναι «ώριμος» για ν’αφαιρεθεί. Με τις νέες τεχνικές (φακοθρυψία, laser) αυτή η αντίληψη αποτελεί πλέον παρελθόν. Αντιθέτως, μάλιστα, η αφαίρεση ενός υπερώριμου σκληρού καταρράκτη, κάνει την επέμβαση δυσκολότερη.

Η προεγχειρητική εξέταση των ματιών

Η εξέταση των ματιών πριν την επέμβαση γίνεται για να διαπιστωθεί η συνολική κατάσταση των ματιών, το είδος του καταρράκτη καθώς και για να γίνουν οι απαραίτητες μετρήσεις που θα μας υποδείξουν τον σωστό φακό που θα μπει μέσα στο μάτι. Η λεπτομερής οφθαλμολογική εξέταση περιλαμβάνει μετρήσεις της όρασης και της καμπυλότητας του κερατοειδούς, μέτρηση της πίεσης του ματιού και έλεγχο της υγείας του βυθού. Επίσης, με την βοήθεια υπερήχων μετρούμε το μήκος του ματιού και υπολογίζουμε την δύναμη του φακού που θα τοποθετήσουμε κατά την επέμβαση.

Πως γίνεται η επέμβαση;

Στις μέρες μας ο καταρράκτης αφαιρείται με την τεχνική της φακοθρυψίας με υπερήχους. Μέσα από μια μικρή τομή 2-3 χιλ. και με την βοήθεια στιλεού που εκπέμπει υπερήχους γίνεται η ρευστοποίηση και ταυτόχρονα η αναρρόφηση του καταρρακτικού φακού. Στο τέλος, τοποθετείται ένας τεχνητός ενδοφθάλμιος φακός ο οποίος είναι μόνιμος. Η επέμβαση τελειώνει χωρίς να χρειάζονται ράμματα και η όραση ανακτάται άμεσα. Η αναισθησία είναι τοπική (κολλύριο)

Τώρα πια δεν είναι απαραίτητη η παραμονή στο νοσοκομείο. Ο ασθενής επιστρέφει στο σπίτι του αμέσως μετά από την επέμβαση, η δε επάνοδος στις καθημερινές δραστηριότητες γίνεται από την επόμενη κιόλας μέρα. Ο ασθενής αρχίζει να βλέπει ήδη καλύτερα μετά την επέμβαση και με την πάροδο των ημερών η όραση καλυτερεύει. Η εγχείρηση γίνεται με τοπική αναισθησία με σταγόνες και ο ασθενής φεύγει από το χειρουργείο χωρίς προστατευτική γάζα.

Ο φακός ο οποίος τοποθετείται μέσα στο μάτι, έχει την ικανότητα να διορθώσει την μυωπία ή την υπερμετρωπία αν υπήρχε πριν την επέμβαση, με συνέπεια να μην χρειάζονται συνήθως γυαλιά μετά την επέμβαση. Σε ένα μικρό ποσοστό ασθενών χρειάζεται μια μικρή διόρθωση με γυαλιά για ορισμένες δραστηριότητες (οδήγηση, τηλεόραση). Η προσέγγιση στην μετεγχειρητική διόρθωση συζητείται με τον χειρουργό με σκοπό να καλυφθούν οι απαιτήσεις και οι ανάγκες του ασθενούς.

Νεότερες τεχνολογίες για την αφαίρεση του καταρράκτη (FEMTOLASER CATARACT) 

Στα κέντρα μας εφαρμόζονται όλες οι νεότερες τεχνικές για την χειρουργική αφαίρεση του καταρράκτη. Νεότερη τεχνική είναι ο συνδοιασμός laser και υπερήχων. Το laser που χρησιμοποιείται είναι ένα FEMTOSECOND LASER για την δημιουργία της τομής, της καψουλόρηξης (στρογγυλό άνοιγμα της θήκης του φακού) και τεμαχισμός του πυρήνα. Ειδικά η ένθεση premium ενδοφακών απαιτεί εξαιρετικά ακριβή, στογγυλή και επικεντρωμένη καψουλόρηξη γαι καλύτερα και μακροπρόθεσμα αποτελέσματα.

Νεότεροι ενδοφακοί

Στα κέντρα μας τοποθετούνται όλοι οι ενδοφακοί νεότερης τεχνολογίας ανάλογα με την περίπτωση. Πολυεστιακοί ενδοφακοί για την διόρθωση τόσο της μακρινής όσο και της κοντινής όρασης μετά την επέμβαση του καταρράκτη. Προσαρμοστικοί ενδοφακοί, που μιμούνται την προσαρμογή του φυσικού φακού του ματιού και έτσι μπορεί ο ασθενής να βλέπει σε όλες τις αποστάσεις μετά την επέμβαση. Τορικοί Ενδοφακοί που διορθώνουν τον μεγάλο αστιγματισμό

Την ημέρα της επέμβασης

Συνιστάται πάντα ο ασθενής να συνοδεύεται από κάποιον συγγενή ο οποίος και θα μεταφέρει από και προς την κλινική. Ο χρόνος παραμονής στην κλινική θα είναι 2-3 ώρες λόγω της προεγχειρητικής προετοιμασίας. Το πρηγούμενο βράδι θα πρέπει ο ασθενής να γευματίσει ελαφρά ενώ το πρωινό της επέμβασης καλό είναι να μην φάει τίποτα. Τα συνήθη φάρμακα που παίρνει (για την πίεση, καρδιά, σάκχαρο) είναι απαραίτητο να τα πάρει κανονικά εκτός από ασπιρίνη.

Μετά την επέμβαση

Ο ασθενής παραμένει στην ανάρρωση για πολύ λίγο και φεύγει όταν ο ίδιος αισθανθεί καλά. Ο χειρουργός οφθαλμίατρος θα χορηγήσει τα κατάλληλα κολλύρια τα οποία θα χρησιμοποιηθούν στο σπίτι μετά την επέμβαση και θα δώσει τις κατάλληλες οδηγίες. Είναι σημαντικό μετά την επέμβαση ο ασθενής να μην τρίβει το μάτι και να μην μπει νερό στο μάτι για μια εβδομάδα.

Ποιά τα πλεονεκτήματα της μεθόδου;

Η τεχνική αφαίρεσης του καταρράκτη μέσα από μικροσκοπική τομή με σταγόνες προσφέρει πολλά πλεονεκτήματα. Με την τεχνική αυτή ο ασθενής επιστρέφει στην καθημερινή του δραστηριότητα άμεσα από την επόμενη κιόλας μέρα. Η παραμονή στο χειρουργείο είναι πολύ μικρότερη και δεν χρειάζεται νοσηλεία. Για την επέμβαση δεν χρειάζεται ούτε γενική αναισθησία αλλά ούτε αναισθησία με βελόνες. Δεν τοποθετούνται ράμματα κατά την επέμβαση. Τα ράμματα μπορεί να ενοχλούν μετεγχειρητικά και μπορεί να προκαλέσουν αστιγματισμό. Η τομή επουλώνει γρηγορότερα και πιο φυσικά. Ολα αυτά έχουν ως συνέπεια λιγότερες πιθανές διεγχειρητικές και μετεγχειρητικές επιπλοκές, με αποτέλεσμα γρηγορότερη ανάκτηση της όρασης.

Η θόλωση του περιφακίου ή δευτερογενής καταρράκτης

Στην περίπτωση της θόλωσης της μεμβράνης (περιφάκιο) που αφήνουμε για να τοποθετηθεί ο ενδοφακός μετά την αφαίρεση του καταρράκτη και παίρνει την όρο του δευτερογενούς καταρράκτη, η όραση μπορεί να μειωθεί αρκετά και σταδιακά. Στην περίπτωση αυτή, χρησιμοποιούμε την ακτίνα ενός ειδικού laser (YAG LASER) που σπάει ανώδυνα την θολωμένη μεμβράνη και αποκαθιστά την πτώση της όρασης που είχαμε μετά την επέμβαση του καταρράκτη μας. Αυτό συμβαίνει σε ένα ποσοστό γύρω στο 20% των ασθενών που χειρουργήθηκαν για καταρράκτη. Η επέμβαση μπορεί να γίνει στο ιατρείο χωρίς νοσηλεία.

Πρόληψη - Συμβουλές

Δεν υπάρχουν ιδιαίτερες συμβουλές για πρόληψη που ν’αφορούν στον καταρράκτη. Οταν υπάρχει ένδειξη θα πρέπει να επεμβαίνουμε στο σωστό χρόνο ώστε να αποφύγουμε τυχόν δυσκολίες που επιφέρει στο χειρουργείο ένας ώριμος καταρράκτης.

Επειδή όμως, η ηλιακή ακτινοβολία μπορεί να συνδέεται με την παθογένεση του καταρράκτη, καλό είναι να προστατεύουμε τα μάτια μας από τον ήλιο, από μικρή ηλικία με τα κατάλληλα γυαλιά ηλίου, δηλ. εκείνα που απορροφούν τις βλαβερες υπεριώδεις και υψηλής ενέργειας ακτίνες του ήλιου.

Τέλος, θα πρέπει να υπενθυμίσουμε ότι η επέμβαση για την αφαίρεση του καταρράκτη είναι η πιο συχνή αλλά και η πιο επιτυχημένη χειρουργική επέμβαση σε όλο το χώρο της Ιατρικής Επιστήμης.