Αποκόλληση Αμφιβληστροειδούς

Η αποκόλληση αμφιβληστροειδούς είναι μια οφθαλμική πάθηση κατά την οποία ο αμφιβληστροειδής , αποκολλάται από τον υποκείμενο χιτώνα του ματιού, τον χοριοειδή. Αρχικώς η αποκόλληση μπορεί να είναι τοπική αλλά χωρίς άμεση θεραπεία ολόκληρος ο αμφιβληστροειδής μπορεί να αποκολληθεί και να οδηγήσει σε απώλεια όρασης και τύφλωση. Αποτελεί μια επείγουσα ιατρική κατάσταση.

Τύποι αποκόλλησης

• Ρηγματογενής αποκόλληση: οφείλεται σε ρωγμή στο αμφιβληστροειδή η οποία επιτρέπει να περάσει υγρό από κάτω και να τον αποκολλήσει
• Εξιδρωματική αποκόλληση: οφείλεται σε φλεγμονές, τραύμα ή αγγειοπάθειες που επιτρέπουν την συσσώρευση υγρού χωρίς ρωγμή
• Ελκτική αποκόλληση: ινώδης ιστός λόγω φλεγμονής ή νεοαγγείωσης (πχ διαβήτης) προκαλεί έλξεις στον αμφιβληστροειδή

Αιτίες

Ο κίνδυνος αποκόλλησης σε κατά τα άλλα φυσιολογικά μάτια είναι περίπου 5 στις 100.000 το χρόνο. Η αποκόλληση είναι πιο συχνή σε μέσης ηλικίας άτομα ή σε μεγαλύτερους σε ηλικία με ποσοστά περίπου 20 στις 100.000 το χρόνο.

Η αποκόλληση αμφιβληστροειδούς είναι πιο συχνή σε υψηλή μυωπία (πάνω από 5-6 διοπτρίες) λόγω μεγαλύτερου μήκους των ματιών αυτών και λέπτυνση του χιτώνα. Ο κίνδυνος κατά την διάρκεια της ζωής αυξάνει σε 1 προς 20. Η μυωπία συνδέεται με το 67% των αποκολλήσεων και αφορά συνήθως νεότερους ασθενείς.

Επίσης η χειρουργική του καταρράκτη μπορεί να οδηγήσει σε αποκόλληση ειδικά σε επιπλακόμενα χειρουργεία. Ο κίνδυνος αυξάνει από  5-16 στα 1000 χειρουργεία καταρράκτη με ιδιαίτερη αύξηση κατά 7% στους υψηλά μυωπικούς ασθενείς.

Τα τραύματα που αφορούν την περιοχή του ματιού μπορούν να αποτελέσουν αιτία για ρωγμές με συνέπεια την αποκόλληση.

Τέλος, η ελκτικές αποκολλήσεις συνδέονται κυρίως με την διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια και την νεοαγγείωση που προκαλεί στις προχωρημένες μορφές.

Συμπτώματα

Η αποκόλληση αμφιβληστροειδούς έπεται συνήθως μετά από μια οπίσθια αποκόλληση υαλοειδούς που δημιουργεί έλξη στον αμφιβληστροειδή και που δίνει συμπτώματα όπως φωτοψίες (λάμψεις) και μυωψίες (μυγάκια).

Παρόλο που περισσότερες αποκολλήσεις υαλοειδούς δεν οδηγούν σε αποκόλληση υαλοειδούς, αυτές που το κάνουν προκαλούν τα εξής συμπτώματα: σκιά ή κουρτίνα στο περιφερικό οπτικό πεδίο που αργά προχωράει προς το κέντρο, οι ευθείες γραμμές αρχίζουν να φαίνονται τεθλασμένες και κεντρική απώλεια όρασης.

Θεραπεία

Laser

Το laser χρησιμοποιείται για να περιχαρακωθούν οι ρωγμές σε επίπεδο αμφιβληστροειδή ως προληπτική αγωγή που θα εμποδίσει την αποκόλλησή του

Περιβροχισμός και σκληρικά μοσχεύματα

Κατά τον περιβροχισμό ο χειρουργός χρησιμοποιεί μια «ζώνη» σιλικόνης όπου δένει εξωτερικά τον βολβό και πιέζει τον σκληρό χιτώνα προς τον αμφιβληστροειδή. Το ίδιο κάνουν και τα μοσχεύματα όπου πιέζουν τοπικά και εξωτερικά τον βολβό στην περιοχή που υπάρχει η ρωγμή και η αποκόλληση.

Υαλοειδεκτομή

Κατά την επέμβαση αυτή αφαιρείται η αιτία της αποκόλλησης, το υαλώδες και επιπεδώνεται ο αμφιβληστροειδής με ειδικό βαρύ υγρό και αέρα ενώ οι ρωγμές και ο αποκολλημένος αμφιβληστροειδής «κολλά» με endolaser. Στο τέλος τοποθετείται ειδικό αέριο που απορροφάται σε λίγες ημέρες μόνο του ή λάδι σιλικόνης που απαιτείται αφαίρεση μετά από 2-3 μήνες ανάλογα με την περίπτωση. Η υαλοειδεκτομή θεωρείται από πολλούς η καλύτερη και πιο ενδεδειγμένη χειρουργική μέθοδος της αποκόλλησης.

Μετά το χειρουργείο η όραση επανέρχεται σε μια περίοδο μερικών εβδομάδων όπου βελτιώνεται σταδιακά ποιοτικά και ποσοτικά. Η όραση μπορεί να επανέλθει πλήρως αν η αποκόλληση είναι περιφερική ενώ αν η ωχρά κηλίδα αποκολληθεί τότε η οπτική οξύτητα μπορεί να μην είναι η ίδια όπως πριν. Σημαντικό ρόλο παίζει η χρονιότητα και για το λόγο αυτό η επιτυχία της επέμβασης συνδέεται άμεσα με τον χρόνο αντιμετώπισης. Είναι φανερό ότι αν η αποκόλληση παραμείνει αθεράπευτη τότε η τύφλωση είναι θέμα λίγων ημερών.

Πρόληψη

Η αποκόλληση αμφιβληστροειδούς μπορεί μερικές φορές να προληφθεί. Τα μυγάκια και οι λάμψεις είναι αιτίες για τις οποίες πρέπει να επικοινωνήσουμε επειγόντως με τον οφθαλμίατρό μας. Η διαφορική διάγνωση περιλαμβάνει την οπίσθια αποκόλληση υαλώδους που δεν χρειάζεται αγωγή, την ύπαρξη κάποιας ρωγμής που απαιτεί θεραπεία με laser ή την ύπαρξη αρχικής αποκόλλησης αμφιβληστροειδούς που απαιτεί επείγον χειρουργείο.

Υπάρχουν κάποιοι παράγοντες κινδύνου και κάποιες δραστηριότητες που μπορούν να οδηγήσουν σε αποκόλληση. Η χειρουργική του καταρράκτη και ειδικά εκείνη με επιπλοκές μπορεί να συνδέεται με μια αποκόλληση. Τραύματα στα μάτια, ειδικά από δραστηριότητες που αφορούν πολεμικές τέχνες (μποξ, καράτε) μπορούν να προκαλέσουν μεγάλες περιφερικές ρωγμές (διάλυση) και να οδηγήσουν σε αποκόλληση. Οι αθλητές αυτοί πρέπει να παρακολουθούνται συχνά από οφθαλμίατρο.

Η υψηλή μυωπία επίσης αποτελεί παράγοντα κινδύνου καθότι συνδέεται με κάποιες περιφερικές εκφυλίσεις που μπορούν να οδηγήσουν σε ρωγμές. Η  βυθοσκόπηση στους μύωπες ειδικά της περιφέρειας μπορεί να διαγνώσει αλλοιώσεις που συνδέονται με αποκόλληση. Το σκύψιμο και η άρση βαρών δεν θεωρούνται επικίνδυνες για αποκόλληση δραστηριότητες. Αντίθετα το έντονο και συχνό τρίψιμο των ματιών και η άσκηση μηχανικής πίεσης στα μάτια καλό είναι να αποφεύγονται.